Giriş
Şehrin adının değişimi, geçmişiyle ilişkili kolektif hafızanın bir yansımasıdır. Kahramanmaraş’ın (eski adıyla “Maraş”) adının ne zaman ve hangi gerekçeyle değiştirildiğini, tarihsel arka planıyla birlikte incelemek; kent kimliğinin nasıl şekillendiğini anlamak açısından önemlidir. Bu yazıda Maraş’ın adının resmî olarak ne zaman “Kahramanmaraş” haline geldiği üzerine odaklanıyor; bu değişimin tarihsel temelleri, akademik tartışma alanları ve toplumsal anlamına dair aktarımı yapıyoruz.
Tarihsel Arka Plan: Maraş’ın İsmi ve Değişimi
Maraş’ın adının kökeni antik dönemlere kadar uzanır. Kahramanmaraş için İslâm Ansiklopedisi’nde yer alan bilgilere göre, Asur kaynaklarında şehir “Markasi” ya da “Markasî” olarak geçmiştir. :contentReference[oaicite:3]{index=3} Roma‑Bizans döneminde “Germanicea” ya da “Kayseria Germanicea” adıyla anılmış, ardından İslam hâkimiyetiyle birlikte “Mar‘aş” biçimiyle söylenmiş ve Osmanlı döneminde “Maraş” adı yerleşmiştir. :contentReference[oaicite:4]{index=4}
Resmî olarak ise şehir adında değişiklik yapılması, 20. yüzyıl Türkiye’sinin milli mücadele ve kahramanlık söylemiyle doğrudan bağlantılıdır. Şehrin, 1920’lerdeki işgale ve direnişe sahne olması, halkın kolektif olarak bir “direniş kimliği” kazanmasına yol açmıştır. :contentReference[oaicite:5]{index=5}
Bu tarihsel arka plan, ad değişiminin yalnızca sembolik değil; toplumsal hafıza, siyasi kimlik ve yerel anlatılarla da yakından ilişkili olduğunu gösterir.
Ad Değişiminin Resmî Süreci
Şehrin adının “Maraş”tan “Kahramanmaraş”a dönüştürülmesi için atılan adımlar bir süreç içinde gerçekleşmiştir. İlk olarak, halkın işgal kuvvetlerine karşı gösterdiği direniş nedeniyle 5 Nisan 1925’te şehir, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından İstiklal Madalyası ile taltif edilmiştir. :contentReference[oaicite:7]{index=7} Ardından milletvekilleri tarafından ad değişimi teklif edilmiş; örneğin 3 Aralık 1969’da Maraş ilinin adının Kahramanmaraş olarak değiştirilmesi yönünde kanun teklifi meclise sunulmuştur. :contentReference[oaicite:8]{index=8} Son olarak, bu değişim 7 Şubat 1973 tarihli kanunla resmi olarak yürürlüğe girmiş, şehrin adı “Kahramanmaraş” olarak tescillenmiştir. :contentReference[oaicite:9]{index=9}
Bu tarih, şehir için hem sembolik hem kurumsal bir dönüm noktasıdır.
Günümüzde Akademik Tartışmalar
Akademik çalışmalarda Maraş’ın adının değiştirilmesi şu alanlarda tartışılmıştır:
- Kimlik ve yerel hafıza: Ad değişimi, toplumsal belleğin yeniden şekillenmesi ve yerel halkın kendini tanımlama biçimi açısından bir araç olarak görülüyor.
- Sembolik devlet gücü ve ulusal anlatı: Devletin “kahramanlık” gibi kavramları şehirler üzerinden kurumsallaştırması, yerel‑ulusal ilişkisinin bir yüzeyidir.
- Markalaşma ve turizm açısından etkiler: Yöresel markalaşma sürecinde “Kahramanmaraş” adı, sadece tarihsel bir unvan değil; kültür‑turizm potansiyeli açısından da bir tercih objesi hâline gelmiştir.
Buna karşın bazı çalışmalar, ad değişiminin yerel tarihsel gerçeklerin sadeleştirilmesi veya tek bir kahramanlık anlatısına indirgenmesi riskini taşıdığına dikkat çekiyor. Bu açıdan, Maraş’ın çok katmanlı tarihinin “kahramanlık” söylemine indirgenmesi, eleştiri konusu olmuştur.
Toplumsal ve Kurumsal Yansımalar
Adın değişmesi, şehirdeki kurumlarda, ulaşım ağı işaretlerinde, yerel medya ve halk dilinde de kendini gösterdi. “Maraş” olarak anılan meslek örgütleri, spor kulüpleri ve şehir oluşumları zaman içinde “Kahramanmaraş” kimliğiyle bütünleşti. Bu, yerel halkın aidiyet hislerini güçlendirirken aynı zamanda “eski adın” anımsanmasına dair bir nostalji oluşturdu.
Akademik olarak da şöyle bir soruyla karşılaşılır: “Bir şehir adının resmi olarak değiştirilmesi ne kadar yerel kimliği dönüştürür, ne kadar sürekliliği korur?” Bu bağlamda Maraş örneği, hem yerel halk uzmanlığı açısından hem devlet‑toplum ilişkileri açısından bir vaka incelemesi olarak ele alınıyor.
Sonuç ve Önemi
Özetle, Maraş’ın adının ne zaman ve nasıl “Kahramanmaraş” olarak değiştirildiğini tarihsel ve toplumsal bağlamıyla birlikte ele aldık. 7 Şubat 1973 tarihi, şehrin resmi kimliğinin dönüştüğü önemli bir aşamadır. Bu değişim sadece bir ad değişimi değil; şehir hafızasının, kimliğinin ve resmi anlatısının da yeniden kurulmasıdır.
Şehir için bu adı taşımanın anlamı bugün de devam ediyor: yerel nedenlerle biçimlenen kolektif kimlik, ulusal tarih anlatısıyla buluşuyor. Bu durum, ad‑ve‑anlatı ilişkisi üzerine düşünen her araştırmacı için Maraş örneğini zenginleştirici kılıyor.
Etiketler: #Kahramanmaraş #MaraşAdı #ŞehirKimliği #AdDeğişimi #TarihselKimlik #UnvanDeğişimi
::contentReference[oaicite:10]{index=10}